Geachte lezer,
Hierbij willen wij u op de hoogte brengen van onze bevindingen m.b.t. registratie bij schademeldingen aan BIJ12.
Daaruit blijkt dat er een verkeerde beeldvorming ontstaat door het ontbreken van alle bevindingen m.b.t. de wolfwerendheid van het hekwerk bij een schaderapportage.
Mocht u vragen hebben naar aanleiding van dit bericht dan kunt u contact opnemen met een van de schrijvers van dit persbericht via de contactgegevens onder het persbericht.
Eeserveen, 16-10-2023
De wolf is terug in Nederland, na lang geleden hier te zijn uitgeroeid. Het dier voelt zich hier duidelijk weer thuis. De maatschappelijke discussie is vaak erg heftig en leidt veelal tot polarisatie. De heftigheid van de discussie wordt zeker ook gevoed door aanvallen op weidedieren door wolven.
Aanleiding
N.a.v. deze onrust (maatschappij, politiek en pers) is een analyse gemaakt naar de effectiviteit (in cijfers) van een juist geplaatste wolfwerende omheining. De conclusie is dat de effectiviteit goed is (25-9-2023). Logisch ook, in veel landen leven wolven en vee samen. Wat we doen is niet nieuw.
De conclusie is mede tot stand gekomen met de rapportage van de wolvencommissie, omdat in het onderzoek gebleken is dat de rapportage van BIJ12 niet volledig compleet is.
Over de rapportages BIJ12
BIJ12 is de instantie die bij een vermeende aanval onderzoek doet, DNA afneemt en controleert of de omheining wolfwerend is. Men publiceert dat in drie rubrieken: type preventie, hoogte preventie, stroom preventie.
Er is geen rubriek “tekortkomingen preventie”. Een omheining kan in de rapportage goed lijken te zijn (aantal met hoogte schrikdraden, hoogte preventie en stroom preventie) maar eventueel geconstateerde tekortkomingen zoals een opstapje buiten de omheining, op plekken de draden niet op de juiste hoogtes, niet overal draden, afgeknapte paal, slootkant vergeten, toegangshek vergeten etc. etc. worden niet benoemd. Dergelijke tekortkomingen zijn cruciaal om die te bemerken (t.b.v. preventie) en om die te registreren (beeldvorming). In de rapportage worden sporadisch de tekortkomingen wel gemeld onder de bestaande rubrieken, maar niet structureel. Daardoor lijkt het zelfs alsof gebreken wel altijd in de rapportage staan.
De wijze waarop een taxateur zijn bevindingen aanduidt, is zeer verschillend. Soms wordt een omheining schapenraster genoemd, soms wolfwerend, en vaak benoemt men de bedrading. De term “wolfwerend” is evenwel erg verwarrend. Dit kan gezien worden als een waardeoordeel, een raster dat voldoet aan de normen voor een wolfwerende omheining volgens de richtlijnen van BIJ12.
Maar er ontbreekt nog meer: Er is geen gedegen procedure voor de controle van het aangetroffen hekwerk. In de praktijk bekijkt de ene taxateur die nauwkeuriger dan een andere. Mede door het ontbreken van een duidelijk protocol lopen bevindingen uiteen. Afhankelijk van de beschikbare tijd wordt soms een deel van de omheining onderzocht en soms de hele omheining. Soms probeert men dat op te lossen door de wolvenconsulent of een medewerker van de provincie de locatie te laten bezoeken. Maar dat is ad hoc. Het ontbreken van een degelijk protocol heeft invloed op de kwaliteit van de controle.
Als gevolg hiervan kan een taxateur een omheining beoordelen als “wolfwerend” omdat hij of zij de rest van de omheining niet heeft gezien. Of niet nauwkeurig heeft beoordeeld. Heeft de taxateur gelijk al enkele tekortkomingen gezien, dan is de conclusie dat de omheining niet wolfwerend was juist. Toch wil je ook dan de status van de hele omheining weten t.b.v. preventie.
Het ontbreken van een protocol heeft als gevolg dat de rapportage geen goed beeld geeft van de werkelijkheid. En zelfs een negatiever beeld over de effectiviteit van wolfwerende omheining.
De gebrekkige rapportage, het benoemen “wolfwerend” onder de kolom “soort preventie” bij de schade gevallen, en gebrekkige controles door het ontbreken van een degelijk protocol, dragen mogelijk bij aan de negatieve beeldvorming over de effectiviteit van wolfwerende maatregelen. Immers, als een controleur een deel van de omheining ziet en meent dat die wolfwerend is, dan staat dat zo in de rapportage. Terwijl er mogelijk wel gebreken zijn. En mocht een controleur wel gebreken zien, dan is daarvoor geen rubriek. Ook dan lijkt de omheining in orde te zijn.
Het gevolg is dat de openbare publicatie op de website van BIJ12 – volledig bronbestand: https://www.bij12.nl/onderwerpen/faunazaken/wolf/schademeldingen – hierdoor niet compleet is en een beeld schetst dat wolven toch een wolfwerende omheining zouden nemen. Ondanks de naam “volledig”.
Ook voor ons, de schrijvers van dit document, is het lastig om een goed beeld te krijgen. Daarvoor zijn aanvullende verklaringen en rapportages noodzakelijk. En ook die zijn er niet altijd. Van de provincie Gelderland is bekend dat er nog nooit een wolf door een wolfwerend raster is gekomen. Kijkend naar het volledige bronbestand van BIJ12 vallen dan drie incidenten op, die op papier wel in orde lijken te zijn:
24-3-2023 Wolfheze/Renkum
21-1-2023 Epe
31-8-2022 Arnhem
Beeldvorming omtrent effectiviteit wolfwerende omheining.
De beeldvorming omtrent de effectiviteit van wolfwerende omheining is onderzocht in dit onderzoek: rapport Wellner & van der Klaauw 2022 (https://www.zoogdiervereniging.nl/sites/default/files/2023-09/Wellner%20%26%20van%20der%20Klaauw%202022_0.pdf)
Uit de resultaten van dit diepgaande onderzoek naar het gebruik van preventiemaatregelen is gebleken dat er in de huidige Nederlandse schaderisicogebieden relatief weinig gebruik wordt gemaakt van preventie (9,0%).
Het gebruik van de maatregelen verschilt tussen de onderzoeksgebieden; in Drenthe staat 6,0% van de geobserveerde schapen en geiten beschermd, op de Veluwe 16,9% en in Zuidoost-Brabant 4,1%.
De geïnterviewde dierhouders gaven verschillende redenen op waarom ze geen wolfwerende omheining hebben. Men ervaart verschillende praktische obstakels.
Qua beeldvorming blijkt dat de helft van de ondervraagden meent dat de maatregelen niet naar behoren werken.
De rapportage van BIJ12 is belangrijk vanwege de beeldvorming. Op de website staat tenslotte alles, van preventie, tot hoe men vergoed kan krijgen bij schade, tot aan de rapportages.
Verantwoording op provinciaal niveau.
De uitvoering d.m.v. BIJ12 ligt op provinciaal niveau. Het ontbreken van een degelijke procedure/controle is bekend. Het wantrouwen omtrent de effectiviteit bij een wolfwerende omheining lijkt sommige politieke/belangen groeperingen die zitting hebben in het provinciaal bestuur goed uit te komen.
Een afnemend draagvlak lijkt zo handig gebruikt te worden in de publieke opinie.
Hieronder enkele voorbeelden ter illustratie van de mogelijke onwil, onkunde, of het al dan niet bewust benutten van de hiaten in de rapportages en controles door BIJ12.
Webinar van de provincie Drenthe: https://www.youtube.com/watch?v=GkAX5bitKOM.
Hierin wordt gezegd dat de effectiviteit van wolfwerende rasters niet bekend is. Een openbare twijfel over de effectiviteit door de projectleider wolf Drenthe. Namens de provincie.Coalitieakkoord Gelderland:
“We willen lobbyen, zodat de beschermde status van de wolf naar beneden gaat, zodat we beheermaatregelen kunnen nemen als dat nodig mocht zijn. Bij de overige diersoorten zoeken we naar de balans van wat we met elkaar aankunnen en naar mogelijke schade in de omgeving met passende faunabeheerplannen.”
Er ontbreekt dus enige insteek op betere uitvoering van de preventie ter voorkoming van wolvenaanvallen.Wolfheze/Renkum 24-3-2023 (landelijk nieuws en Kamervragen):
Rapportage BIJ12: schrikdraad – 1.20 meter hoog – 5600 volt.
Volgens deze constateringen lijkt de omheining in orde te zijn. In de rapportage worden geen gebreken genoemd, daar is geen kolom voor. Maar er zijn wel gebreken, deze zijn door de provincie Gelderland gecommuniceerd.: “Bij het opnemen van de schade heeft de taxateur geconstateerd dat het hek op meerdere punten niet voldeed” (bron: Omroep Gelderland, 31-3-23)
“Op meerdere plaatsen is de onderste draad te hoog, niet overal 5 draden maar 4, hoogte plaatselijk 100 cm, toegangspoort onbeveiligd.”
Kamervragen door van der Plas (BBB) op 28 maart over het incident (op dat moment is de taxateur al geweest en zijn de tekortkomingen al officieel vastgesteld)
https://twitter.com/lientje1967/status/1640751527978491904
Hierin stelt van der Plas Kamervragen, en zegt ze dat het wolfwerende hek niet geholpen heeft bij de aanval in Renkum. Op deze wijze wordt de negatieve beeldvorming over de effectiviteit van wolfwerend aangewakkerd en benut. Ook in de kamer lijkt een groot gedeelte niet beter te weten.
Ook provinciaal reageert de politiek: “BBB Gelderland vraagt gelijk een spoeddebat aan over het beheren (vangen/afschot) van probleemwolven. Dit naar aanleiding van wederom een aanval op schapen die achter een wolfwerend raster waren geplaatst.” Deze actie was op 30 maart, ook dagen nadat de controle door BIJ12 gedaan was.
Aan deze omheining waren verschillende gebreken, maar deze staan niet op de website van BIJ12. De politiek maakt handig gebruik van de hiaten. Het verantwoordelijke ministerie lijkt niet beter te (willen) weten.Wapse 9-7-2023 – Rapportage (landelijk nieuws en Kamervragen):
BIJ12: schrikdraad 7-draads – 125 cm – 7100 volt.
Rapportage wolvencommissie:” Waarnemingen Wolf Fencing vanaf de weg: onderste draad her en der te hoog. Toegangshek zwakke schakel (bron: pers. correspondentie. )
Geen onderste draad voor toegangshek (bron: Item RTV Drenthe, 9-7-23, fragment is te zien op 2:53 min.: https://www.rtvdrenthe.nl/nieuws/15710537/bekende-van-schapenhouder-die-is-aangevallen-door-wolf-ik-sta-nog-te-trillen.
Geen drempel onder toegangshek. Geen graafsporen bij toegangshek.”
Bij een dergelijk incident met zoveel impact, ook landelijk, is het ontbreken van een duidelijk protocol uiterst kwalijk en zeer zorgelijk omdat er hierdoor een gekleurd beeld ontstaat van de werkelijkheid. Hier zijn twee controleurs geweest (taxateur BIJ12 en controleur namens de provincie) en beiden zien niet wat vanaf de weg gezien al opvalt en wat iedereen kan zien op de tv-beelden: het toegangshek heeft geen beveiliging.
Kamervragen PvdD n.a.v. incident Wapse https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/kamervragen/detail?id=2023Z13588&did=2023D35595
“Was de bescherming van de schapen voldoende op orde? Was er echt sprake van acuut gevaar? Is het wolvenprotocol wel opgevolgd?” De Partij voor de Dieren heeft grote vraagtekens bij het incident in Wapse waarbij een wolf werd doodgeschoten. De partij vindt dat de regering de zaak moet laten onderzoeken. Mochten er vermoedens zijn van een wetsovertreding dan zouden de ministers aangifte moeten doen tegen de burgemeester, vindt de Partij voor de Dieren. Ook moet het ministerie naar aanleiding van dit incident versnelt opdracht geven tot toezicht en handhaving op de wettelijke plicht om gehouden dieren goed te beschermen tegen roofdieren.
Ook hier gaat men ervan uit dat de controle kwalitatief goed was en dat controles dat ook zijn.
En ook minister van der Wal gaat uit van het geen geconstateerd wordt door BIJ12: “Van BIJ12 heb ik begrepen dat rondom de betrokken weide een raster aanwezig is dat voldoet aan de vereisten voor een wolfwerend raster, zoals geadviseerd door BIJ12. Een provinciale toezichthouder en een onafhankelijk taxateur in opdracht van BIJ12 hebben de omheining gecontroleerd en zij hebben geen aanwijzing gevonden dat de wolf onder het raster door, de wei in zou zijn gekropen.”
