Wil je in contact komen met de redactie van de nieuwsbrief? We zijn te bereiken op: [email protected]

Met enige trots kunnen we melden dat we vanaf nu ook een jeugdafdeling hebben van de Werkgroep Wolf Nederland:

www.wolvenwelpen.nl

De website is speciaal gemaakt voor de jeugd. Met allerlei informatie, tips, evenementen, kleurplaten en nog veel meer.

Naast de website, kan de jeugd zich aanmelden voor de Wolven welpen club. Na aanmelding ontvangen ze een eigen welpenpas en maandelijks een wolvenwelpen nieuwsbrief. Op hun verjaardag ontvangen ze een persoonlijke verjaardagskaart van Wout. Wout is de mascotte van wolvenwelpen.nl

De website zal de komende tijd verder worden uitgebreid. 

De eerste welpen hebben zich inmiddels al aangemeld op de website.

Website

De website staat vol met informatie die onderverdeeld is in diverse thema's, zoals: Onderzoeken, weetjes, leren, vraag & antwoord en een quiz.

We denken dat deze speciale pagina voor de jeugd een mooie aanvulling is op het werk van de Werkgroep Wolf Nederland. 

Wolven Doedag

Het eerste evenement staat gepland voor zaterdag 11 mei: De wolven doe-dag bij Woodz in Velp.

De Werkgroep zal die dag aanwezig zijn bij Woodz in Velp met diverse activiteiten die in het teken staan van de wolf. Wat weet je al van de wolf? Durf je je kennis te testen bij de wolvenquiz? Of ga je mee met de speurtocht? Er zijn diverse activiteiten om meer te weten te komen over de wolf.

Alhoewel de middag in het teken staat van de jeugd, is er ook voldoende vermaak en informatie voor de ouders.

15 februari organiseerde de VVV Epe en IVN Natuureducatie Gelderland een themadag over de Wolf voor gastheren/gastvrouwen van het landschap en leden van Stichting Promotie gemeente Epe/VVV Epe.

De themabijeenkomst was georganiseerd om de medewerkers van recreatiebedrijven te informeren, hun gasten beter voor te lichten en daarmee de waarde als gastheer/-vrouw te vergroten. Behalve een groot aantal recreatieondernemers waren er ook een afvaardigingen van IVN, GLK en de gemeente Epe.

De middag bestond uit twee delen. Aan het begin van de bijeenkomst kregen de aanwezigen een presentatie over de (biologie van de) van de wolf. Deze lezing werd gegeven door Jeanet Hulshof, betrokken bij Wolven in Nederland en Wolf Fencing Nederland. 

Na een korte break was het tijd voor de Werkgroep Wolf Nederland om de deelnemers verder te informeren over de wolf. Wat geef je je recreanten mee in het verhaal van de wolf, kan iedereen nog wel veilig het bos in of kan ik beter met mijn paard en/of hond de bossen vermijden? Zomaar wat vragen die er speelden bij de deelnemers. Het belangrijkste is om je klanten een eerlijk verhaal mee te geven, gebaseerd op feiten. Ga onnodige discussies uit de weg, maar laat de mensen genieten en ervaren. Dat kan bijvoorbeeld door sporen van de wolf te zoeken. En mocht je in een uitzonderlijk geval er eentje ontmoeten? Geniet er dan vooral van. 

De regels en beperkingen die nu vaak worden gehangen aan de wolf, zijn dezelfde regels die er al gelden in de natuur. Niet voeren, respecteren, honden aan de lijn en houd je aan de regels van het gebied. 

Gezien de enthousiaste en lovende reacties kunnen we terugkijken op een succesvolle middag.

Stichting Promotie Gemeente Epe en IVN Natuureducatie bedankt voor de uitnodiging.

We hebben al eerder geschreven over de gegevenstabel waarin de Werkgroep Wolf Nederland alle beschikbare informatie van middels DNA vastgestelde wolven in Nederland heeft verzameld en gekoppeld.

Inmiddels hebben we een en ander uitgebreid in de tabel en heb je zo een enorm handig overzicht waarvan we denken dat het zeker de moeite waard is om het nogmaals onder de aandacht te brengen. 

Inmiddels zijn er ruim 100 wolven opgenomen die ooit in Nederland middels DNA zijn vastgesteld.

Door de verschillende databronnen te koppelen en de gegevens verder uit te werken zijn alle wolven die ooit in Nederland door BIJ12 / zoogdiervereniging zijn vastgelegd, middels DNA uit prooidieren of ontlasting, in een handig overzicht vastgelegd. De data die gebruikt wordt in de tabellen is: Schade overzicht BIJ12, Jaarverslagen Zoogdiervereniging, Periodieke Monitoringsverslagen BIJ12, Opendataset Gemeenten in Nederland.

Middels formules en zoekopdrachten werd het zo mogelijk om alle gegevens uit te pluizen en in dit handige overzicht te plaatsen. Uiteraard wordt er getracht om een zo'n goed mogelijk beeld te geven. 

De koppeling van de plaatsen aan de gemeenten gebeurt op basis van vergelijken van plaatsnamen in de tabel ‘schade’ en de plaatsnamen in de tabel gemeenten. In sommige gevallen moest de data aangepast worden omdat hier enkele typefouten stonden. Zo is er in de schadetabel sprake van de plaats Lemerveld terwijl dit Lemelerveld moet zijn. Ook heeft Nederland twee plaatsen met de naam Buren. Omdat de Schadetabel van BIJ12 wél de provincies vermeldt kon worden bevestigd dat het hier een schade betrof in Buren - Gelderland en niet Buren op Ameland.

Op het moment van verschijnen van deze nieuwsbrief bevat de wolvenindividutabel de volgende tabbladen met informatie:

Disclaimer

Hier proberen we duidelijk te maken in welke context de data gezien moet worden en welke beperkingen eraan zitten.

Individuen

Op dit tabblad vind je alle wolven die ooit in Nederland zijn aangetoond middels DNA (vanaf 2015). Dit blad toont bijvoorbeeld waar ze verblijven, of ze nog in leven zijn, etc.

Individu detailkaart

Dit blad geeft meer informatie over een specifieke wolf. Door een GW-nummer te kiezen, krijg je alle bekende informatie over die specifieke wolf, zoals ouders, afkomst, partner, nageslacht, aangerichte schade en locaties, aantal aanvallen, soort prooi etc.

Roedel

Op het roedel tabblad staat alle informatie over de aanwezige roedels in Nederland.

Zo zie je hoeveel welpen er de afgelopen jaren zijn geboren (vastgesteld door cameravallen), het aantal schadegevallen waarbij leden van de roedel betrokken waren, het soort prooi, de schades per provincie etc.

Roedel detailkaart

Hier vind je detailinformatie over de roedel. Je kunt hier een roedel kiezen en ziet dan alle bekende informatie overzichtelijk bijeen. Behalve het ouderpaar zie je ook welk nageslacht er is vastgesteld door DNA bij dit paar. Ook zie je een top 5 van de aanvallen waarbij (leden van) de roedel betrokken was.

Diagrammen

Een overzicht van enkele grafische presentaties van de cijfers

Gemeentecijfers

Hier kun je door een gemeente te kiezen direct zien in welke plaatsen van die gemeente aanvallen hebben plaatsgevonden door de wolf. Per gemeente kun je ook de vastgestelde individuen terugvinden. Ook zie je de aanvallen die niet door de wolf zijn gedaan.

Provincie cijfers

Hier kun je per provincie zien welke aanvallen er hebben plaatsgevonden. Ook zie je hier welke individuen in die provincie actief zijn geweest.

Aantal wolven in Nederland

Deze tabel is een logische berekening opgenomen over het aantal wolven in Nederland. Dat blijken er minder dan de 80 of meer dan 100 die in de media worden geroepen.

Goudjakhals

Als extra tabblad is ook de goudjakhals toegevoegd. De aanvallen door dit kleine neefje van de wolf staan in een handig overzicht. De monitoring van de goudjakhals wordt ook bijgehouden in de schadetabel van BIJ12. Tot op heden zijn er slechts 2 individuen middels DNA vastgesteld. De goudjakhals richt zich voornamelijk op kleine (knaag-)dieren zoals hazen, konijnen, muizen en ratten. Af en toe vergrijpt hij zich aan een schaap. Het dier is extreem schuw en wordt bijna nooit waargenomen.

Hulptabellen

Naast alle tabbladen met informatie die getoond worden, wordt er ook gebruik gemaakt van enkele tabellen met de basis informatie. Dit zijn de standaard schade-tabel van BIJ12, die met twee kolommen is uitgebreid. Te weten gemeente en Roedel. Hierdoor ontstaat er een verband met de schade per wolf, roedel en gemeente. De tweede tabel is een gemeentetabel met alle gemeenten van Nederland met alle bijbehorende plaatsnamen. Dit is een standaard open data tabel van het CBS die we, daar waar noodzakelijk hebben uitgebreid met buurtschappen die als plaats in de schadetabel stonden.

Update

De data wordt bij iedere rapportage van BIJ12 bijgewerkt. Omdat BIJ12 in eerste instantie soort bepaald en pas op later moment het individu (i.v.m. schadebepaling) loopt de data enige tijd achter. Hier kunnen we helaas niets aan veranderen. Bij elke update controleren we alle data zo zorgvuldig mogelijk zodat alle beschikbare data op de juiste wijze wordt gebruikt.

Wanneer het noodzakelijk of wenselijk is, zal de manier waarop de informatie wordt getoond eventueel worden uitgebreid of aangepast.

Mocht je vragen hebben over de gepresenteerde info dan kun je die sturen naar [email protected].
Ook kun je hier terecht voor eventuele verzoeken voor uitbreiding.

De data is te benaderen via www.werkgroepwolf.nl/monitoring

Ruig terrein, weinig mensen, veel wild. Een ideale omgeving voor wolven. Deze roedeldieren zoeken elkaar op om op prooi te jagen en zich voort te planten. Maar niet alle roedels gaan vreedzaam met elkaar om. Ze willen allemaal de macht over het gebied en daar hebben ze alles voor over.

Wolven is een strategisch spel, waarin je een eigen roedel wolven leidt. Je probeert gebieden te claimen, je roedel uit te breiden, de eigenschappen van je roedel te ontwikkelen, holen te bouwen en op prooi te jagen. Al die dingen leveren op verschillende manieren voordelen en overwinningspunten op.

Je beurten worden gestuurd door dubbelzijdige terreintegels. Elke beurt draai je er afhankelijk van de gekozen actie een aantal om. Je mag dan een actie op een veld van dat terrein uitvoeren, mits het binnen bereik van je wolven ligt. Zo kun je je wolven verplaatsen, schuilplaatsen bouwen, waardoor je de eigenschappen van je roedel verbetert, of je schuilplaatsen naar holen opwaarderen.

Het speelveld van Wolves

Sommige acties kun je echter uitsluitend met je alfawolven uitvoeren en daar heb je er helaas niet zo veel van. De meeste punten scoor je door bepaalde gebieden te controleren op het moment dat de maan een bepaalde stand bereikt. Je hebt daarvoor de meeste speelstukken in zo’n gebied nodig. Omdat er per veld maar 2 speelstukken mogen staan, ontstaat er hevige concurrentie tussen de verschillende roedels van de spelers.

Wolven is een zeer thematisch en uitdagend bordspel. De interactie tussen de roedels en het variabele speelveld zorgen er keer op keer voor dat je nieuwe strategieën en mogelijkheden moet verkennen om de winst naar je toe te trekken. Het prachtige artwork en de houten wolfjes zorgen voor een intense spelbeleving.

Eigenschappen

In onze webwinkel vind je diverse producten (gratis en betaald) die gerelateerd zijn aan de wolf. Hieronder zie je een aantal artikelen uit onze webwinkel. De vermelde prijzen zijn inclusief eventuele verzendkosten en per stuk. Met de aankopen steun je ook het werk van de Werkgroep Wolf Nederland.

De enige echte sleutelhanger met het logo van de werkgroep kan aan jouw sleutelbos hangen!
Met deze aankoop steun je de werkgroep.

Afmeting: 40 x 32,3 x 1,8 mm.

€ 9,95

Time Out, het wolvenboek voor jong en oud
Irene van Eijk heeft een prachtig, speels “wolvenboek” geschreven, getekend, geknutseld en gefotografeerd. Het is een boeiend bladerboek vol weetjes, puzzels, spelletjes en uitdagende vraagstukken. 

€ 9,90

Laat zien dat je rekening houdt met wild in natuurrijk gebied, en je daarom je snelheid verlaagt naar 60 km p/u. In de weekenden dat de klok verzet wordt zal de werkgroep hier extra aandacht aan besteden.
Afmeting: 100 x 100 mm

€ 1,96

Download ons uitgebreide lespakket van 58 pagina’s, met aandacht voor 13 kerndoelen en 7 vaardigheidsdoelen. Dit speciaal samengestelde pakket, ontwikkeld door leerkrachten voor leerkrachten, biedt inspirerende lesideeën, werk van leerlingen, foto’s en verslagen ter illustratie.

Gratis

Deze informatie is géén complete spreekbeurt, maar geeft je wel informatie over de wolf, zodat je er zelf een goede spreekbeurt over kan maken.

Gratis

Met deze handige spoor-kaarten ga je voorbereid op pad. De volgende dieren zijn te vinden op de kaarten:
Kaart 1: Damhert, Edelhert, Ree, Vos, Das en wolf.
Kaart 2: Wild zwijn, Boommarter, Bunzing, Otter, Bever en Goudjakhals.

Gratis

Deze prachtige poster over de terugkomst van de wolf in Nederland is gratis beschikbaar gesteld door de werkgroep in samenwerking met Dagblad van het Noorden.

Gratis

Je hebt het vast weleens voorbij zien komen op bijvoorbeeld sociale media: Alle wolven in Nederland zijn hybrides en gekruist zijn met honden. Deze beweringen komen vaak voort uit identificaties die zijn uitgevoerd door partijen die niet verbonden zijn aan overheden. Hun conclusies verschillen soms met wat overheden uitleggen. Maar wat is nu eigenlijk waar en wat niet? Waarom zegt de ene analyse dat een bepaalde wolf een hybride is, terwijl een andere analyse van hetzelfde dier dat niet concludeert?

Allereerst, wat is een hybride?

Op het eerste gezicht lijkt dit een vraag met een eenvoudig antwoord: een hybride is het resultaat van een kruising tussen twee soorten, in dit geval een wolf en een hond. De nakomeling is 50% wolf, en 50% hond. Als die zogenaamde eerste-generatie-hybride (Foto 1) weer kruist met een wolf, heb je een dier dat 75% wolf is, en 25% hond (1e terugkruising). Herhaal dat nog een generatie, en je hebt een dier dat 87.5% wolf-DNA heeft, en 12.5% dat van een hond (2e terugkruising). In de derde terugkruising zit er nog maar 6% hond in. Die 6% honden-DNA zit verknipt in vele kleine stukjes, verspreid over de 39 paren chromosomen.

Wanneer beschouwen we zoiets niet meer als een hybride, en dus niet meer als iets wat onwenselijk is voor de populatie?  

Foto 1: Twee eerstegraads hybriden uit een opvangcentrum in Polen. Het dier links is een kruising met een Poolse Spaniël, het dier rechts met een West-Siberische Laika. Bron: Hindrikson et al. (2012).

Het verschil tussen honden en wolven is bovendien eerder klein: honden zijn zo’n tienduizend jaar geleden ontstaan uit wolven (Fan et al. 2016), en de enige echt belangrijke verschillen die er in die periode ontstaan zijn, zijn het gevolg van domesticatie zelf: kenmerken gelinkt aan gedrag, lichaamsbouw en grootte, vachtkleur en -structuur. Het merendeel van het genetisch materiaal van honden wordt nog steeds gedeeld met wolven.

In het genoom van elke wolf is er zo’n 1-5% DNA dat we niet kunnen onderscheiden van honden, en vice versa. Of dit voorouderlijke variatie is, of het resultaat van oude vermenging is niet altijd uit te maken, zelfs niet met de meest geavanceerde genomische analyses (Smeds et al. 2021). Dus vanaf welke hoeveelheid honden-DNA spreken we dan van een hybride?

Alle mensen zijn technisch gezien ook hybriden: elke mens heeft zo’n 1% tot 6% DNA in zich van een andere intussen uitgestorven mensensoort (Witt et al. 2022), maar we beschouwen onszelf daarom niet als hybriden. In de praktijk beschouwen we een wolf als een hybride wanneer we meer dan 5% van het DNA met grote statistische betrouwbaarheid kunnen toewijzen aan honden. Dat komt ongeveer overeen met een derde-generatie-terugkruising. 

Standaard Genetische Monitoring van Wolven in Europa

Er wordt in Europa op een standaard manier gekeken naar de genetica van wolven. Ook Nederland maakt deel uit van een groep onderzoekslaboratoria uit verschillende landen, waaronder Duitsland, Denemarken, Polen, Tsjechië, Oostenrijk, Nederland en België. Ze voeren genetische monitoring van wolven uit volgens een vergelijkbare aanpak (CEwolf-consortium) en delen gegevens in een gezamenlijke databank.

Om hybriden te detecteren, beginnen ze met het verzamelen van speekselsporen, een plukje haar of uitwerpselen van wolven. Vervolgens wordt het DNA geïsoleerd, inclusief het DNA van de prooi. Ze voeren drie opeenvolgende analyses uit op dit DNA-extract.

Eerst kijken ze naar het aantal kopieën van het Amy2B-gen, dat codeert voor een enzym dat helpt bij de vertering van zetmeel. Als er meer dan 2 kopieën per genoom worden gevonden, weten ze dat er DNA van honden aanwezig is.

Ten tweede controleren ze het mitochondriaal DNA, een DNA-streng die alleen via de moederlijn wordt doorgegeven. Hierbij kijken ze naar een korte maar zeer variabele regio, de "Control Region" (CR). Verschillende varianten van deze regio zijn typisch voor Europese wolven of honden. Dit helpt hen bij het identificeren van de herkomst van het DNA.

Ten derde identificeren ze individuele wolven met behulp van een methode die ook in forensisch menselijk onderzoek wordt gebruikt. Ze gebruiken twee markers om het geslacht te bepalen en 12 variabele microsatellietmerkers voor een unieke genetische vingerafdruk. Deze genetische informatie wordt opgeslagen in een gedeelde databank, inclusief details over de plaats en datum van het gevonden DNA-staal.

Met behulp van deze genetische gegevens heeft het CEwolf-consortium al meer dan 3000 wolven geïdentificeerd in de Centraal-Europese populatie sinds 2005. Ze hebben ook stambomen opgesteld voor honderden individuen, soms wel 10 generaties teruggaand.

Detectie van Hybride: wel of niet?

Het vaststellen van hybride wolven en honden is geen eenvoudige taak vanwege hun nauwe genetische verwantschap. Hoewel commerciële laboratoria zoals het in Hamburg gevestigde ForGen tests aanbieden om de vermoedelijke rassen van de voorouders van een bastaardhond te identificeren via DNA-analyse, zijn deze niet altijd geschikt voor het aantonen van hybridisatie. Dit leidt vaak tot verwarring en verkeerde interpretaties van gegevens.

Het haplotype 

ForGen maakt gebruik van hetzelfde DNA-segment als CEwolf om een haplotype te bepalen en te beoordelen of het monster afkomstig is van een wolf. Hoewel het resultaat direct vergeleken kan worden met internationale databases zoals Genbank, leidt dit niet altijd tot nauwkeurige conclusies. Een voorbeeld van een resultaat kan zijn: "Canis lupus chanco isolate WN03 (China), Canis lupus haplotype W23 (Estland), Canis lupus isolate Ukraine (Oekraïne)." Dit kan verkeerd worden geïnterpreteerd als een wolf uit China, Estland of Oekraïne, maar het kan ook DNA van andere hondenrassen bevatten. Het resultaat toont eerder aan dat bepaalde genetische varianten voorkomen bij zowel wolven als honden, wat niet noodzakelijk wijst op hybridisatie.

Genotypen en associatieanalyse

Het gebruik van microsatellietmarkers om betrokken hondenrassen te bepalen, is niet altijd relevant voor wolven-DNA. Deze associatieanalyse gaat uit van het principe dat door inteelt binnen rassen veel genetische variatie verloren is gegaan. Dit principe is echter niet van toepassing op wolven, omdat zij de stamvaders zijn van alle honden en een bredere genetische variatie behouden. Daarom kunnen resultaten van associatieanalyse, zoals percentages die horen bij bepaalde hondenrassen, misleidend zijn. Ze tonen eerder genetische variatie aan die gedeeld wordt tussen wolven en honden.

Commerciële tests zoals de Embark Dog DNA Test maken gebruik van DNA-chips met honderdduizenden merkers om nauwkeurig hondenrassen en hybriden met wolven te identificeren. Embark claimt een precisie van 95% tot 99% en geeft een "wolfiness-score" die aangeeft in hoeverre genetische markers typerend zijn voor wolven. Deze score betekent niet noodzakelijk recente hybridisatie, maar kan oude, gedeelde genetische variatie tussen honden en wolven aangeven. Bij analyse van bekende wolven geeft deze methode betrouwbaar 100% wolf als resultaat.

Echter, wanneer je maar heel weinig DNA hebt en van lage kwaliteit (zoals een druppel speeksel in een bijtspoor op een prooirest) is het niet mogelijk om te screenen op honderdduizenden varianten. 

Screenen van hybridisatie bij Europese wolven

Het opsporen van hybridisatie tussen honden en wolven, zowel oud als recent, staat hoog op de prioriteitenlijst voor het behoud van gezonde wolvenpopulaties (Salvatori et al. 2020). Er is uitgebreid onderzoek gedaan om betrouwbare identificatie mogelijk te maken. Vooral in regio's met veel verwilderde honden, zoals Kroatië, NW-Spanje, Z-Italië, is hybridisatie niet zeldzaam. Het recent gestarte Biodiversa+ project "Wolfness", gefinancierd door de EU (https://www.biodiversa.eu/2023/04/19/wolfness/)

, heeft als doel een gestandaardiseerde toolbox te ontwikkelen voor de identificatie van hybriden tussen wolven en honden, het screenen van wolvenpopulaties in heel Europa, en het evalueren van het Europese beleid met betrekking tot hybridisatie.

Recente onderzoeken hebben het complete genoom van honderden honden en wolven bestudeerd (Smeds et al. 2021) of honderdduizenden genetische varianten gescreend om de betrouwbaarheid van identificaties te bepalen (Caniglia et al. 2020). Soms zijn er gedetailleerde stambomen beschikbaar van wolven die teruggaan tot wel 10 generaties (via bijvoorbeeld de CEwolf-databank of een vergelijkbare Scandinavische databank; Smeds et al. 2021). Hierdoor kan met grote zekerheid worden vastgesteld of een bepaald monster afkomstig is van een zuivere wolf. Voor Scandinavische populaties (Smeds et al. 2021), Centraal-Europese populaties (Harmoinen et al. 2021), Zwitserse (en Franse) wolven (Dufresnes et al. 2019), Noord-Italiaanse wolven (Caniglia et al. 2020) en Iberische wolven (Stronen et al. 2022) blijkt hybridisatie een marginaal fenomeen te zijn dat nauwlettend wordt gevolgd. Zodra een hybride wordt gedetecteerd, hetzij door uiterlijke kenmerken of genetische screening, wordt toestemming verleend om het dier uit te schakelen. In Zuid-Italië is de situatie echter complexer, met regelmatig voorkomende wolven die meer dan 20% DNA van honden bevatten als gevolg van decennia van wanbeleid met verwilderde honden. Hoe deze complexe situatie aan te pakken, is het onderwerp van het Wolfness-project.

DNA-Analyse van speekselstalen van prooien

Aangezien het werken met duizenden genetische markers niet haalbaar is voor DNA van forensische kwaliteit (bijvoorbeeld een beetje speeksel van een wolf in een overvloed aan prooi-DNA), heeft CEwolf een efficiënte methode ontwikkeld met slechts 93 markers met elk twee varianten. Een variant komt (bijna) uitsluitend voor bij honden, terwijl de andere variant (bijna) uitsluitend bij wolven voorkomt. Deze varianten bevinden zich op DNA-locaties die systematisch verschillen tussen wolven en honden, niet door inteelt, maar door natuurlijke selectie, en overspannen verschillende hondenrassen (Harmoinen et al. 2021). Dit is vergelijkbaar met de Wolfiness-markers van Embark. Met deze methode kunnen we met hoge zekerheid de mate van hybridisatie bepalen voor DNA-monsters afkomstig van prooioverblijfselen (Figuur 1).
Bron: https://publicaties.vlaanderen.be/view-file/58277

Visuele weergave van resultaten uit het panel van 93 merkers dat CEwolf gebruikt om hybridisatiegraad te bepalen. Vierkantjes geven zuivere wolven weer uit verschillende Europese populaties (Italië, Roemenië, Rusland, Duitsland, Spanje en Portugal). Kruisjes zijn goudjakhals, streepjes geven vossen weer, ruiten zijn vermoedelijke hybriden in verschillende graad van vermenging, driehoeken zijn hondenrassen die sterk op wolven lijken, en cirkels zijn honden. Centraal zie we duidelijk een groep van F1-hybriden (eerste generatie wolf x hond), links daarvan meer gevorderde terugkruisingen met wolven. Het feit dat ook goudjakhals en vos clusteren bij wolven heeft te maken met het feit dat dit gaat om genetische merkers gelinkt aan domesticatie, en dat het “wild-type-allel” op al die merkers ook voorkomt in die soorten. Overgenomen uit Harmoinen et al. (2021).

Hybride v.s. wolfhond
Het product van hybridisatie is dus degelijk iets anders dan bij een wolfhond. Hybridisatie is in principe ongewenste paring terwijl dat bij een wolfhond juist het doel is. Het fokken van de Wolfhond heeft als doel om een hond te fokken die qua uiterlijke kenmerken op de wolf lijkt. Bij hybridisatie is dit dus niet aan de orde. Op onze website vind je een uitgebreid artikel over het verschil tussen de wolfhond en de wolfhybride.

De Kangal, oorspronkelijk afkomstig uit Anatolië in Turkije, is een herdershond die intrigeert door zijn indrukwekkende grootte en uiterlijk. Ook wel de Anatolische Herdershond of Karabas genoemd, wordt hij al eeuwenlang gebruikt om schaapskuddes te beschermen tegen roofdieren zoals wolven of beren.

Dit ras wordt ook gebruikt als kuddebeschermingshond.

Geschiedenis en oorsprong van de Kangal

Het Kangal-hondenras heeft zijn wortels in Anatolië, een regio in het oosten van Turkije. Al meer dan 4000 jaar worden deze honden gefokt door lokale herders om de bescherming van hun kuddes te garanderen. De naam “Kangal” komt uit het district Kangal, in de provincie Sivas, waar het ras bijzonder bekend is.

Ondanks zijn lange geschiedenis duurde het tot 1985 voordat de eerste Kangal in de Verenigde Staten arriveerde. Het ras begon toen bekend te worden buiten Turkije, met name dankzij de inspanningen van de American Kennel Club (AKC) die de Kangal in 1998 officieel als een apart ras erkende.

Fysieke kenmerken van de Kangal

Wat op het eerste gezicht opvalt aan de Kangal is ongetwijfeld zijn imposante formaat. Mannetjes zijn gemiddeld tussen de 75 en 85 cm schofthoogte, terwijl de vrouwtjes iets kleiner zijn, tussen de 70 en 80 cm. Het gewicht varieert over het algemeen tussen 50 en 65 kg voor mannen en tussen 40 en 55 kg voor vrouwen.

Verzamelen van de DNA-samples

Vacht
De Kangal heeft over het algemeen een korte, dichte, geelbruine vacht, met tinten variërend van licht zand tot donkerbruin. Een specifiek kenmerk van dit ras is de aanwezigheid van een witte halvemaanvormige vlek op de borst, in het Turks “Akbas” genoemd. Deze eigenaardigheid gaat vaak gepaard met witte aftekeningen op de poten, snuit en staartpunt.

Morfologie

aast zijn grootte onderscheidt de Kangal zich door zijn krachtige en solide morfologie, aangepast aan zijn rol als beschermer van kuddes. Zijn massieve lichaam heeft een indrukwekkend spierstelsel, vooral in de schouders en borst. Zijn brede, afgeplatte kop wordt bekroond door twee middelgrote hangende oren, terwijl zijn donkere ogen een grote levendigheid uitdrukken:

• Hoofd: breed, licht afgerond en in verhouding tot het lichaam.
• Oren: hangend, driehoekig, op gemiddelde hoogte geplaatst.
• Ogen: middelgroot, amandelvormig, donkerbruin tot hazelnootkleurig.
• Staart: lang, hoog aangezet en bij opwinding gekruld over de rug gedragen.

Karakter en gedrag van de Kangal
De Kangal is een hond met een sterk karakter, die zich onderscheidt door zijn intelligentie, loyaliteit en moed. Opgegroeid om kuddes te beschermen, heeft hij een grote autonomie en een sterk beschermend instinct ontwikkeld. Hij toont een groot wantrouwen tegenover vreemden, wat hem tot een uitstekende waakhond maakt.

Een beschermende en onafhankelijke hond
Als herdershond leerde de Kangal samenwerken als een team met andere honden en herders om de veiligheid van kuddes tegen roofdieren te garanderen. Dit vermogen om samen te werken komt ook tot uiting in de relaties met zijn adoptiefamilie: de Kangal is een hond die erg gehecht is aan zijn baas en alles zal doen om hem en de leden van zijn gezin te beschermen.

Aangepast onderwijs
Hoewel hij een sterk temperament heeft, kan de Kangal met succes worden getraind, op voorwaarde dat hij geduldig en standvastig is. Het is belangrijk om vanaf jonge leeftijd met je opleiding te beginnen, waarbij de nadruk ligt op socialisatie en positieve bekrachtiging. Door vroege socialisatie kan de hond wennen aan de aanwezigheid van andere dieren en vreemde mensen.

Kangal levensomstandigheden en gezondheid
De Kangal is geboren om buiten te leven en is bijzonder aangepast aan de landelijke omstandigheden, waar hij grote ruimtes heeft om vrij door te brengen. Het wordt minder aanbevolen voor het leven in een appartement of in een stedelijke omgeving, hoewel het zich daar kan aanpassen met een meester die aandacht heeft voor zijn fysieke en mentale trainingsbehoeften.

Gezondheid en onderhoud
De Kangal is een robuuste hond die over het algemeen een goede gezondheid heeft. Hij kan echter vatbaar zijn voor bepaalde ziekten die veel voorkomen bij grote honden, zoals heupdysplasie of entropie. Regelmatige controle bij de dierenarts, evenals een uitgebalanceerd dieet dat is aangepast aan zijn behoeften, zullen helpen om zijn goede gezondheid te behouden.

Wat het onderhoud betreft, heeft de vacht van de Kangal geen speciale zorg nodig, afgezien van regelmatig borstelen om klitten te voorkomen en dood haar te verwijderen. Zoals bij elke hond moeten oren, ogen en tanden ook regelmatig worden schoongemaakt om infecties te voorkomen.

Lichaamsbeweging
De Kangal is een actieve hond die dagelijks beweging nodig heeft. Hij houdt van lange wandelingen en buitenactiviteiten, zoals wandelen of behendigheid. Een goede dosis lichaamsbeweging zal niet alleen uw lichamelijke gezondheid behouden, maar ook uw energie kanaliseren en ongewenst gedrag dat verband houdt met verveling verminderen.

Veel van onze lezers en vrijwilligers begeven zich regelmatig in de (Nederlandse) natuur en leggen daarbij soms een mooi moment vast op foto. Om iedereen mee te laten genieten van deze momenten plaatsen we hier een kleine selectie van de beelden.

, heb jij ook een speciaal moment op camera vastgelegd? Deel het dan met de redactie en wie weet staat jou moment in de volgende nieuwsbrief van Werkgroep Wolf Nederland.

Waarom is de wolf belangrijk voor onze natuur? 
Wolven zijn een apex-soort (bovenaan de voedselketen). Net als beren en poema's hebben ze weinig concurrenten en spelen ze een prominente rol in elk ecosysteem waarin ze leven.

Concurrentie en prooi

Wolven jagen voornamelijk op hoefdieren zoals herten, reeën, wilde zwijnen en andere hoefdieren, hoewel ze zich ook voeden met kleinere soorten zoals bevers, muizen, eekhoorns, konijnen, muskusratten en zelfs zangvogels.

Ze kunnen ook concurreren met andere top carnivoren zoals lynx, beren, goudjakhals en coyotes. Studies in Amerika hebben aangetoond dat de aanwezigheid van wolven onder andere coyotepopulaties kunnen verminderen.

Op deze en andere manieren kunnen wolven de dynamiek van wilde diersoorten in een heel ecosysteem beïnvloeden en de relatie tussen roofdier en prooi en zelfs het natuurlijke landschap veranderen. Hoewel ze de dichtheid van sommige soorten kunnen beïnvloeden, kunnen wolven ook een belangrijke rol spelen in het milieu.

In kuddes hoefdieren die een tijd niet aan wolven zijn blootgesteld, kan dit het aandeel gezonde dieren in de beste leeftijd verhogen, wat leidt tot hogere zwangerschaps- en geboortecijfers.

Wolven jagen meestal in roedels. Ze jagen op hun prooi in relatief open landschappen. Roedels zijn zeer territoriaal. Wildbeheerders hebben geen bewijs gevonden dat het huidige predatieniveau van wolven een waarneembaar effect heeft op de wildstand, waarvan de meeste groeien of stabiel zijn.

Wel werd ontdekt dat hoge wolvenconcentraties de achteruitgang van sommige kuddes kunnen versnellen, vooral die kuddes die worden beïnvloed door andere factoren zoals slecht weer, slechte habitat en veel afschot.

Andere carnivoren

In heel Noord-Amerika delen wolven al eeuwenlang hun leefgebied met poema's, beren, coyotes en andere carnivoren. De meeste van hun interacties vinden plaats op prooilocaties, waar wolven meestal in het voordeel zijn vanwege hun roedelgedrag.

Poema's en wolven leven van dezelfde voedselbronnen, maar hebben verschillende jachttechnieken. Wolven zijn jagende roofdieren die hun prooi opjagen, meestal in roedels. Poema's daarentegen zijn stalkende roofdieren, die als solitaire jagers hun prooi in een hinderlaag lokken.

Rapporten uit Yellowstone National Park en elders suggereren dat poema's gebieden vermijden die door wolven worden gebruikt of zich op andere prooien richten om confrontaties met roedels te vermijden. Dit geldt ook voor zwarte beren, hoewel grizzlyberen het meestal winnen van wolven in een gevecht om een karkas.

Recente studies hebben ook uitgewezen dat de coyotepopulatie in Yellowstone National Park met 39 procent is gedaald sinds wolven in 1995 werden geherintroduceerd. Grand Teton National Park rapporteerde een afname van coyotes van 33 procent. Minder duidelijk is of wolven hetzelfde effect zouden hebben buiten de nationale parken.

Hoewel wolven zeer beschermend zijn over hun prooien, profiteren veel andere carnivoren en aaseters van de karkassen die ze achterlaten. Deze kadavers kunnen helpen om grote carnivoren, veelvraten, vossen, marters, wasberen, arenden, raven en eksters in leven te houden, vooral in de winter.

Ecosystemen

Door de dynamiek van andere diersoorten te veranderen, kunnen wolven ook de vegetatie en andere kenmerken van natuurlijke landschappen beïnvloeden. Hoewel er weinig voorbeelden zijn, heeft land dat ooit overbegraasd werd door herten, elanden en andere herbivoren zich hersteld zodra wolven terugkeerden naar het gebied.

Nadat wolven aan het begin van de vorige eeuw uit Yellowstone Park waren verwijderd, werd het probleem van overbegrazing zo acuut dat kuddes elanden, pronghorn en bizons werden afgemaakt om de resterende vegetatie te beschermen. Sinds 1995, toen de wolven weer in het park werden geïntroduceerd, is er in sommige gebieden een opleving van houtachtige bladeren, zoals wilgen en espen.

Bron: Ark rewilding.nl - Wolf eet ree. Anholter Schweiz © Dirk Goudkuil.jpg

Sommige wetenschappers hebben gesuggereerd dat een soortgelijke situatie zou kunnen bestaan in Olympic National Park, waar extensief snoeien door elanden substantiële veranderingen heeft veroorzaakt in oeverplantengemeenschappen. Dit is op zijn beurt weer in verband gebracht met erosie van de rivieroevers en kanaalverbreding, waardoor het opgroeigebied voor zalm, staalkop en inheemse vissen kleiner is geworden.

Deze voorbeelden zijn misschien niet op grote schaal in Washington te vinden, omdat de beheermethoden voor herten en elanden verschillen van die in de nationale parken. Toch kunnen ze helpen om de prominente rol die wolven in de natuur kunnen spelen te illustreren.

Studenten van de Universiteit van Washington werken aan het Washington Predator-Prey Project, een vijfjarig onderzoek naar de effecten van wolven en hun concurrenten op populaties hoefdieren in beheerde landschappen. Hieronder een video over de bevindingen uit het project.

Bron : www.youtube.com/@thewdfw

Er zijn wolven op bijna de helft van de continenten in de wereld, waaronder Noord-Amerika, Europa en Azië. Ze vormen de grootste soort van de hondachtige en zijn de voorloper van de moderne huishond.

De verschillende soorten wolven hebben verschillende vachtkleuren, waarbij rood de zeldzaamste is en wolven met gemengde kleuren het meest voorkomen.

Rode vacht

Rode wolven zijn de zeldzaamste kleur van deze majestueuze dieren. Ooit zwierven ze door het zuiden van de Verenigde Staten, met ondersoorten in Florida, Texas en Mississippi. Tegenwoordig bestaat er nog maar één ondersoort van de rode wolf: de Texaanse rode wolf. Al hun andere verwanten zijn uitgestorven als gevolg van de jacht en ontbossing.

Er leven naar schatting nog maar 20 tot 30 rode wolven in het wild in een klein gebied in North Carolina. Rode wolven worden door de International Union for Conservation of Nature beschouwd als ernstig bedreigd en hun populatie neemt momenteel af.

Gouden vacht

Gouden wolven, of Afrikaanse wolven, zijn een soort wolven die in bijna elk deel van Afrika voorkomen. Deze geelgetinte dieren, die oorspronkelijk Afrikaanse goudjakhalzen werden genoemd, werden ooit tot de jakhalzenfamilie gerekend. Maar in 2015 onthulde wetenschappelijk onderzoek van hun DNA dat deze dieren nauwer verwant waren aan wolven.

Gouden wolven eten zo ongeveer alles, maar hun dieet bestaat voornamelijk uit kleine zoogdieren, ongewervelde dieren en fruit. In het oude Egypte werden deze gouden wolven als heilig beschouwd en in sommige streken werden ze zelfs goden genoemd. In Noord-Afrika werden ze echter slecht bekeken, als onbetrouwbare dieren, en hun lichamen werden vaak gebruikt voor offerdoeleinden.

Gouden wolven zijn niet bedreigd en worden door de IUCN als minst zorgwekkend beschouwd. Hun populatie neemt momenteel af.

Witte vacht

Arctische wolven hebben een witte vacht om op te gaan in hun omgeving. Ze leven alleen in de noordelijkste gebieden van Noord-Amerika en Groenland. In tegenstelling tot hun verwanten worden witgekleurde poolwolven niet met dezelfde bedreigingen van de jacht geconfronteerd. Dat komt vooral doordat ze in extreem koude gebieden leven en er maar heel weinig mensen in hun buurt zijn. Arctische wolven worden beschouwd als het minst zorgwekkend als het gaat om de staat van instandhouding.

Arctische wolven zijn meestal helemaal wit, hoewel sommige wolven ook een grijze vacht hebben. Dat komt omdat poolwolven een ondersoort zijn van de grijze wolven.

Grijze vacht

Grijze wolven, dat is zowel hun kleur als hun soortnaam, zijn de meest voorkomende wolvensoort. Ze worden ook beschouwd als het minst zorgwekkend als het gaat om natuurbehoud en hun populatietrend is momenteel stabiel. Hoewel de meeste grijze wolven inderdaad grijs zijn, komen ze ook in een paar andere kleuren voor.

Grijze wolven leven in Noord-Amerika, Europa en Azië, met een geschat aantal van 200.000 tot 250.000 in totaal. Ze zijn niet alleen de meest voorkomende wolvensoort, maar ook de grootste van alle hondachtigen. Grijze wolven hebben zich aan bijna elk klimaat aangepast, maar ze geven over het algemeen de voorkeur aan koudere, minder bevolkte gebieden.

Bruinevacht

Grijze wolven zijn er in veel kleuren, maar bruin is een van de meest voorkomende, na grijs. De vachtkleur van een wolf wordt voor een groot deel bepaald door zijn omgeving en blootstelling aan de zon. Wolven die constant in de zon zitten, hebben daardoor een lichtere vacht.

Bruine wolven leven vaak in beboste gebieden omdat ze zich hebben aangepast om een vacht te hebben die past bij hun omgeving. Bruine wolven kunnen variëren van een lichtbruine kleur tot donker chocoladebruin.

Zwarte vacht

Wolven met een zwarte vacht worden ook beschouwd als een type grijze wolf. Hun kleur komt door een genetische mutatie van hun K locus gen. Deze mutatie resulteert in een aandoening genaamd melanisme, waardoor hun vacht een donkere kleur krijgt. Toen wetenschappers de grijze wolven met een zwarte vacht onderzochten, ontdekten ze dat ze in Noord-Amerika meer voorkomen dan in Europa.

Meer onderzoek naar zwarte wolven leidde wetenschappers tot de conclusie dat wolven met een zwarte vacht de voorlopers waren van gedomesticeerde honden. De genetische mutatie die ervoor zorgt dat wolven zwart zijn, kwam voor het eerst voor bij gedomesticeerde honden. Toen gedomesticeerde honden en wolven werden gekruist, werd de genetische mutatie verspreid naar grijze wolven.

Gemengde vacht

Gemengde vachtkleuren komen vaak voor bij grijze wolven. Grijze wolven kunnen voorkomen in een mengeling van grijs, bruin, zwart, rood en wit. De meeste wolven hebben minstens 2 kleuren in hun vacht, zo niet meer. Een van de meest voorkomende kleurencombinaties is grijs en bruin

De Werkgroep Wolf Nederland organiseert iedere maand diverse wandelingen op verschillende locaties in het land. Deze wandelingen bieden we geheel kosteloos aan. 
Tijdens de wandeling vertellen we alles over de Wolf, zijn leefgebied, zijn prooien en mogelijke preventiemiddelen. Reserveren is verplicht.
Wil je een keer mee? Klik op de een van de wandelingen om de beschikbare data en plekken te bekijken en reserveer je tickets.

Deze nieuwsbrief is een uitgave van Werkgroep Wolf Nederland
Aan de inhoud van deze nieuwsbrief kunnen geen rechten worden ontleend
Niets uit deze uitgave mag worden gebruikt of vermenigvuldigt zonder uitdrukkelijke toestemming van Werkgroep Wolf Nederland.
Werkgroep Wolf Nederland is een notariële vereniging, en staat ingeschreven bij de KvK onder: 83976310.

Copyright © 2024 | Werkgroep Wolf Nederland
Klik hier om af te melden